Карла Спампані

Карла Спампані
Carlo Spampani
Дата нараджэння	1750 ці 1730
Месца нараджэння	Рым, Папская вобласць
Дата смерці	2 сакавіка 1783(1783-03-02) ці 2 мая 1783(1783-05-02)
Месца смерці	Ражанка, Лідскі павет, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Месца пахавання	Вёска Цапра
Грамадзянства	Рэч Паспалітая
Працы і дасягненні
Працаваў у гарадах	Вільня, Заслаўе, Шчорсы
Найважнейшыя пабудовы	Шчорсаўскі палац Палац Пшаздзецкага Радзівілімонтаўскі палац
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ка́рла Спампа́ні (італ.: Carlo Spampani; 1750, Рым (?) — 2 сакавіка 1783) — архітэктар барока, прадстаўнік паладыянскай школы.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Італіі, прыпушчальна, у Рыме. Мяркуецца, што вучыўся ў Акадэміі Св. Лукі ў Рыме. Пад уплывам мастака Францішка Смуглевіча ў 1770 перасяліўся ў ВКЛ. Першапачаткова працаваў па заказах езуітаў (да скасавання ордэна ў 1773), выкладаў архітэктуру ў Віленскай акадэміі. Удзельнічаў у пабудове акадэмічных будынкаў, астранамічнай абсерваторыі.

Пасля служыў у войску, у 1774 атрымаў ранг харужага булавы польнай літоўскай, з 1779 капітан.

Для Паўла Ксаверыя Бжастоўскага пабудаваў палац у Паўлаве, з канца 1770-х гг. выконваў заказы Караля Радзівіла Пане Каханку (аўстэрыя, перабудова палаца ў Альбе і інш.). У 1779—1783 прыдворны архітэктар Юзафа Радзівіла, пабудаваў для яго драўляны палац у Радзівілімонтах пад Клецкам. Для Дамініка Пшаздзецкага пабудаваў палац у Заслаўі, завяршыў будоўлю касцёла. Для Адама Хмары пабудаваў палац у Сёмкаве. Для Тадэвуша Коцела пабудаваў двор і лямус у Беніцы каля Маладзечна. Кіраваў дэкараваннем палаца ў Шчорсах для Іаахіма Храптовіча. Удзельнічаў у пабудове палаца Ігната Мараўскага ў Беліцы каля Мінска. Па заказу Юстыніяна Шчыта будаваў палац у Юстыніянаве, двары ў Добрамыслях і Таболках. Для Пятра Твароўскага пабудаваў двор у Велясніцы пад Пінскам. У Вільні кіраваў рамонтам капліцы Св. Казіміра пры кафедральным касцёле. Для Юзафа Паца склаў праект двароў у Мытах і Ражанцы каля Ліды.

Памёр ад сухотаў. Пахаваны ў драўлянай царкве базыльянскага манастыра ў Цапры пад Клецкам.

Творчасць

Быў адным з піянераў класіцызму ў ВКЛ, будаваў пераважна мураваныя і драўляныя палацы, займаўся іх дэкараваннем.

Радзівілімонтаўскі палац

• Шчорсаўскі палацава-паркавы ансамбль , 1770—1776 (разам з Я. Габрыелем і Джузэпэ Сака).
• Асобныя крылы езуіцкага калегіума і прыбудовы да абсерваторыі Віленскага ўніверсітэта, 1773.
• Праект палаца ў Паўлаве пад Вільняй, 1775.
• Палац у Сёмкава, 1775/6-1780.
• Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс (у 1778—1779)
• Палац Пшаздзецкага ў Заслаўі, 1778—1782.
• Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў Заслаўі (?).
• Радзівілімонтаўскі палац, 1778—1783.
• Абнаўленне капліцы Святога Казіміра ў Віленскім кафедральным саборы, 1782 (абнаўленне).
• Сядзіба і лямус у Беніцы пад Маладзечна.
• мост і капліца ў в. Кухцічы.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т. 2. — Мінск, 2006. — ISBN 985-11-0378-0
• Спампані Карла // Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік / Беларус. Энцыкл.; Рэкал.: А. А. Воінаў і інш. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-078-5.
• Барышаў Г. І., Марозаў В. Ф. Спампані Карла // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 96. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).